U Evropi je u toku svojevrstan rat oko zaštite geografskog porekla proizvoda. Hrvatska sa Slovenijom vodi spor oko „kranjske“ kobasice, jer je pravo na takvo ime proizvoda Slovenija već zaštitila. Srbija je ranije imala problem sa Česima oko rakije šljivovice, a pitanje je i čiji je pršut, oko kojeg se još uvek lome koplja između suseda…
Iskustvo, u stvari, govori da onaj koji je bliži evropskoj administraciji, taj prvi i zaštiti proizvod, čak i kada nema dovoljno valjanih dokaza za tako nešto, pišu „Večernje novosti“.
U Srbiji je imenom porekla ili geografskom oznakom na nacionalnom nivou, do sada zaštićeno nekoliko desetina poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda. Na listi zaštićenih nalaze se: leskovački ajvar, užička pršuta, sremski kulen, rtanjski čaj, homoljski med, somborski sir, ečanski šaran i zlatarski sir, kao i fruškogorski lipov med, sjenička jagnjetina, pirotsko meso, valjevski duvan-čvarci, futoški kupus, ariljska malina…
– Danas se na spisku Zavoda za intelektualnu svojinu nalaze 43 proizvoda poreklom iz Republike Srbije, a koja su prešla u nadležnost resornog ministarstva. Međutim, putem Lisabonskog sporazuma o međunarodnoj zaštiti imena porekla proizvoda, međunarodno su zaštićena samo tri naša proizvoda, homoljski med, vino „bermet“ i leskovački domaći ajvar. Ime „ajvar“ je generični, odnosno uobičajeni naziv za takvu vrstu proizvoda, a praktično ga proizvode sve balkanske države, ali svaka na neki svoj način. Srbija ima zaštićen pomenuti leskovački domaći ajvar koji se razlikuje od drugih ajvara po sirovini od koje se pravi, po tehnologiji proizvodnje, po hemijskim, fizičkim i organoleptičkim karakteristikama, odnosno po mirisu i ukusu – objašnjava Zoran Dragojević, rukovodilac Grupe za dizajn i oznake geografskog porekla Zavoda za intelektualnu svojinu Srbije.
U Ministarstvu poljoprivrede kažu da Srbija ne vodi nijedan spor sa drugim zemljama oko zaštite geografskog porekla nekog proizvoda, kao i da do sada nije bilo zahteva za osporavanje naziva „leskovački domaći ajvar“.
– Kroz Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju Evropskoj uniji Srbija je uspela da ispregovara da reč „šljivovica“ ne bude više zaštićena geografska oznaka u EU, kao što je ranije bila u Nemačkoj i Češkoj, s obzirom da je to opšta reč koja se koristi u svim slovenskim zemljama i šire. Tom prilikom je u zemljama EU zaštićena „srpska šljivovica“, kao posebna, voćna rakija od šljive, gde je proizvodnja destilata, ali i proizvodnja voća sa teritorije Republike Srbije – navode u Ministarstvu poljoprivrede Srbije.
Postupak za zaštitu i registraciju nekog proizvoda oznakom geografskog porekla pokreću sami proizvođači, mahom udruženja, dok je uloga Ministarstva da podstiče uključivanje što većeg broja proizvođača u sistem zaštite geografskog porekla.
– Oznaka geografskog porekla za poljoprivredne proizvode može da se zaštiti na nivou EU, iako je on proizveden u Srbiji. Uslov za zaštitu oznake geografskog porekla na nivou EU za proizvođače iz trećih zemalja jeste da proizvod prvo bude zaštićen u skladu sa nacionalnim zakonodavstvom – objašnjava Tatjana Beuk Pirušić, savetnik iz Udruženja za poljoprivredu i prehrambenu industriju Privredne komore Srbije (PKS).
Оставите одговор